تفسیر آنلاین آزمایش غربالگری سلامت جنین

تفسیر آنلاین آزمایش غربالگری سلامت جنین

مامانای عزیز سلام. امروز قراره با هم در مورد آزمایش غربالگری و نحوه ی تفسیر آزمایش غربالگری صحبت کنیم. قبل از نوشتن این مطلب تو گوگل یه جستجو کردم . اکثر سایت هایی که اومده بودند و در مورد تفسیر آزمایش غربالگری صحبت کرده بودند صرفا یک مطلب گنگ و نامفهوم که سبک و سیاق علمی داشت بودند. و تو هیچ کدوم از سایت ها نمیشد تو یک تایم کوتاه سردربیاری که چطوری باید آزمایشو تفسیر کرد. واسه همین تصمیم گرفتم یک مطلب بنویسم که بیشترش کار تجربه ی خودم به شخصه است و شما به راحتی می تونید با خوندنش از برگه ی جواب آزمایشتون سردربیارید.

چطوری جواب آزمایش غربالگری رو تفسیر کنیم؟

 البته یک نکته مهم رو باید یادآوری کنم . تفسیر جواب آزمایش شما فقط به عهده ی پزشک خودتون است. و بنده یا هیچ کدوم از همکارانم مجاز به تفسیر نیستیم. این کار بنده فقط صرفا برای شرایطی است که مامانا دسترسی به پزشک ندارند و خیلی نگران هستند یا وقت پزشکشون خیلی دیر تنظیم میشه. پس به هیچ وجه به توصیه بنده یا همکارانم توجه نکنید و صرفا نظر پزشک خودتون را مد نظر قرار بدید.

آزمایش غربالگری چیه؟

خب اول در مورد آزمایش غربالگری صحبت کنیم. مامانا از قبل از شروع بارداری یک سری چکاپ هایی انجام میدن که بیشتر با اسم غربالگری شناخته میشه. ولی توی این مطلب منظور ما از غربالگری ، آزمایش غربالگری سلامت جنین است. آره همون آزمایش هایی که دوبار انجام میشه یکی در سه ماهه ی اول بارداری و دومی در سه ماهه ی دوم بارداری .

آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول و غربالگری سه ماهه ی دوم باراری

 در تفسیر آزمایش غربالگری باید بدانید که آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول و دوم بارداری رو در مقاله ای که لینکش اینجاست بطور کامل براتون توضیح دادم. اگر میخواین مفصل در موردش بدونید می تونید این مقاله رو بخونید. در اینجا هم یک توضیح کوتاه میدیم. ما هزاران بیماری ژنتیکی داریم که شایع ترین این بیماری ها رو از طریق آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول و غربالگری سه ماهه ی دوم شناسایی میکنیم.

جالبه بدونید خیلی از جهش های ژنتیکی که در جنین در طول دوران بارداری بوجود می آید باعث سقط جنین میشن. سه تا جهش کروموزومی در کروموزوم های 13 و 18 و 21 معروف ترین های این جهش ها هستند. و همینطور نقایص لوله یا طناب عصبی.

چرا آزمایش غربالگری سلامت جنین ضروری است؟

در شرایطی که داشتن و بزرگ کردن فرزندان سالم برای خانواده ها بسیار پرزحمت است . حالا تصور کنید فرزند معلولی در بین خانواده ای حضور پیدا کند. این موضوع باعث آزار و رنج خود طفل و خانواده ی وی میشود. از این جهت آزمایش غربالگری اهمیت خیلی زیادی دارد و این روزا دیگه مامانی نیست که آزمایش غربالگری سلامت جنین روانجام نداده باشه.

تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین سه ماهه ی اول

در تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین باید بدانید که آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول بین هفته ی 11 الی 13 بارداری انجام می شود. اگر آزمایش سه ماهه ی اول رو انجام دادین و الان دارین این متن رو میخونید حتما می دونید که قبل از انجام آزمایش باید به سونوگرافی مراجعه کنید. و بعد از اون ( در همان روز یا یک روز بعد) به آزمایشگاه مراجعه نمایید. حالا بذارید یکم در مورد سونوگرافی سه ماهه ی اول که به سونوگرافی NT معروفه توضیح بدیم.

سونوگرافی سه ماهه ی اول یا سونوگرافی NT 

موارد متعددی در سونوگرافی سه ماهه ی اول توسط پزشک رادیولوژیست مورد بررسی قرار می گیرد. ولی از بین این موارد چند آیتم برای آزمایشگاه پر اهمیت است که برای هر کدام به صورت مختصر توضیح می دیم.

عدد NT در سونوگرافی سه ماهه ی اول یا سونوگرافی NT 

عدد NT که مخفف کلمه ی Nuchal translucency  است مهم ترین عددی است که مورد بررسی قرار می گیرد. این عدد با واحد mm میلی متر گزارش می شود. عدد NT ضخامت پرده ی پشت گردن جنین را مشخص می کند. اختلالات کروموزومی مثل سندرم داون با عدد NT رابطه ی مستقیم دارند. یعنی اگر جنین شما مبتلا به یک اختلال کروموزومی باشد مایع در پشت گردن تجمع می یابد و در نتیجه ضخامت پرده ی پشت گردنی افزایش می یابد و متعاقب آن عدد NT افزایش می یابد. دقت کنید که عدد NT  به تنهایی نمیتواند مشخص کننده ی یک اختلال کروموزومی باشد ولی افزایش آن به شدت می تواند به نفع وجود یک اختلال کروموزومی باشد.

عدد NB در سونوگرافی سه ماهه ی اول بارداری

این عدد نیز دارای اهمیت است اما نه به اندازه ی عدد NT  . NB  مخفف nasal bone یا همان تیغه ی بینی است . پزشک رادیولوژیست عدد NB را بصورت دیده شده یا دیده نشده در سونوگرافی مشخص می کند. ندیده شدن NB در سونوگرافی سه ماهه ی اول به نفع اختلالات کروموزومی است. ولی خب همینطور که گفتم تاثیر و اهمیت آن به اندازه ی عدد NT  نیست.

عدد CRL در سونوگرافی سه ماهه اول بارداری در تفسیر آنلاین آزمایش غربالگری سلامت جنین

عدد CRL همان قد نوزاد است که بر اساس MM  گزارش می شود . پزشک رادیولوژیست با مشخص کردن عدد CRL می تواند سن دقیق جنین را تخمین بزند. دقت کنید که عدد CRL و سن دقیق جنین در آزمایش غربالگری تاثیر بسیار زیادی دارد. از این رو دقت پزشک رادیولوژیست در این مورد حائز اهمیت است.

چرا باید قبل از آزمایش به سونوگرافی بریم؟

این سه عدد یعنی NT  و NB و CRL در آزمایش غربال گری مورد استفاده قرار می گیرند. از این رو مادران باردار باید ابتدا به سونوگرافی مراجعه نمایند و پس از آن با در دست داشتن گزارش سونوگرافی که حاوی این سه مقدار است و در همان روز به آزمایشگاه مراجعه نمایند.

آیا آزمایش غربالگری نیاز به ناشتایی دارد؟

آزمایشات غربالگری سه ماهه ی اول و سه ماهه ی دوم نیازی به ناشتایی ندارد. و شما می توانید حتی در ساعات عصر نیز این آزمایش را بدهید. ولی در خانم هایی که سابقه ی چربی خون دارند نیاز است بصورت ناشتا به آزمایشگاه مراجعه کنند.

نحوه ی تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین سه ماهه ی اول بارداری

برای تفسیر آنلاین آزمایش غربالگری سلامت جنین در سه ماهه ی اول آزمایش دابل مارکر انجام می شود. به این علت به این آزمایش دابل مارکر می گویند چون در واقع دو آزمایش انجام میشه. دو تست free BhCG و  papa Aاین آزمایش ها هستند. زمانی که مقادیر این آزمایش مشخص می شود با استفاده از نرم افزارهایی این داده ها پردازش می شود. اگر بخوام خیلی خلاصه بگم چند فاکتور در تفسیر نتایج این نرم افزار نقش دارند.

چه فاکتورهایی در تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین سه ماهه ی اول تاثیرگذار هستند:

باید بدانید که در تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین چندین اندکس مختلف توسط کارشناس در نرم افزار وارد می شود که ماحصل برآیند این اندکس ها می شود تخمین ریسک تولد فرزندی دارای اختلالات کروموزومی. این اندکس ها عبارتند از:

• سن مادر
• عدد NT
• حضور یا عدم حضور NB
• سابقه ی بیماری های ژنتیکی در خانواده
• سابقه ی سقط جنین و تولد نوزادان مبتلا به اختلالات کروموزومی
• عدد free BhCG
• عدد papa

در این بین سن مادر و عدد NT  بسیار در نتایج تخمین ریسک تاثیرگذار است و رابطه ی مستقیمی با میزان ابتلا جنین دارند. مقادیر free Bhcg  و  pappa نیز دارای اهمیت است.

در نهایت چطوری از روی غربالگری بفهمیم که جنین سالم است یا نه:

اگر بخوام بحث رو تخصصی کنم و خیلی کش بدم و بحث Mom  را بکشم وسط دیگه فکر کنم حوصلتون سر بره فلذا آخر داستان رو میگم که خیالتون راحت بشه. در نهایت نرم افزار دو تا عدد میده یکی برای تری زومی 21 ( سندرم داون) و دومی برای تری زومی 13 و 18 ( سندرم پاتو و ادوارد ). و برای هر کدام یک ریسک و تخمین مشخص می کند.

مفهوم low risk و intermediate risk  و  high risk در تفسیر آنلاین آزمایش غربالگری سلامت جنین :

اگر گزارش شما بصورت low risk یا ریسک کم برای هر دو حالت باشد دیگه خیالتون راحت باشه تا سه ماهه ی دوم. اگر intermediate risk  یا ریسک بینابینی باشه باید در سه ماهه ی دوم گوش به زنگ باشید ( بعدا در موردش توضیح می دهم) . اگر جواب High risk  یا ریسک بالا باشه باید برید برای آزمایش های تاییدی مثل آمینوسنتز. مفهوم ریسک بالا اینه که به احتمال زیاد جنین دارای یک اختلال کروموزومی است.

مفهوم ریسک و احتمال در آزمایش غربالگری سلامت جنین :

فرض کنید یک سکه را 10 بار پرتاب می کنیم احتمال دارد هر 10 بار شیر بیاید. یا هر 10 بار خط یا هر حالتی دیگری. در پرتاب یک سکه 50 درصد احتمال آمدن شیر یا خط وجود دارد. فرض کنید در آزمایش شما آمده که به احتمال 1/16 جنین مبتلا به سندرم داون است. و با احتمال 1/16  شما high risk  محسوب می شوید. در اینجا همانند پرتاب سکه باز هم احتمال دارد فرزند شما سالم باشد فلذا برای مطمئن شدن باید آزمایش های تایید کننده مثل آمینوسنتز را انجام دهید.

اگر جواب آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول low risk شد، چه کنیم؟

اگر جواب آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول بصورت low risk  گزارش شد ، مفهوم آن این است که جنین شما با احتمال بالایی سالم است و تنها یک آزمایش دیگر در سه ماهه ی دوم (یعنی ازهفته ی 15 به بعد ) را باید انجام دهید ، آزمایش آلفافیتوپروتئین AFP .

آزمایش آلفافیتوپروتئین AFP در تفسیر آزمایش غربالگری:

این آزمایش در سه ماهه ی دوم و برای تشخیص نقایص لوله ی عصبی انجام می شود. آزمایش آلفافیتوپروتئین AFP معمولا در هفته ی 15 الی 21 بارداری انجام می شود. مقادیر افزایش یافته ی آن احتمال نقایص لوله ی عصبی را مطرح می کند . مادرانی که جواب آزمایش سه ماهه ی اول آنها بصورت low risk است اگر AFP آنها نیز نرمال باشد ، نیازی به آزمایشات تکمیلی ندارند و جنین آنها با احتمال بسیار بسیار بالایی از لحاظ اختلالات کروموزومی نرمال است.

اگر جواب آزمایش غربالگری سه ماهه ی اول intermediated risk شد چه کنیم؟

مادرانی که در سه ماهه ی اول دارای ریسک بینابینی هستند باید در سه ماهه ی دوم آزمایش سه ماهه ی دوم که به کواد مارکر معروف است انجام دهند.

تفسیر آزمایش غربالگری سلامت جنین سه ماهه ی دوم یا Quad marker :

برای تفسیر آزمایش غربالگری باید بدانید که چه تست هایی در این آزمایش مورد بررسی قرار می گیرد:

1. تیترHCG
2. آلفافیتوپروتئین AFP
3. استریول غیر کونژوگه unconjugated estradiol
4. پروتئین مهارکننده A ، Inhibin A

زمان انجام آزمایش غربالگری سه ماهه دوم:

این آزمایش در هفته ی 14 الی 21 قابل انجام است ولی بهترین زمان برای آن هفته ی 15 الی 18 بارداری است. زمانی که مقادیر این 5 آنالیت مشخص شد. کارشناس آنها را در نرم افزار وارد کرده و در نهایت ریسک جنین مبتلا مشخص می شود. اگر ریسک ابتلا بالا باشد این جواب بصورت high risk گزارش شود ، بلافاصله مادر برای انجام آزمایشات تکمیلی و آمینوسنتز ارجاع داده می شود. اگر جواب آزمایشات نشان دهنده ی ابتلا جنین باشد روند سقط جنین در ادامه انجام خواهد شد. در صورت پایین بودن ریسک آزمایش غربالگری سه ماهه ی دوم ، یا low risk  بودن آزمایش ، جنین شما با احتمال بسیار بالایی سالم است و نیازی به آزمایشات تکمیلی نیست.

در صورتی که آزمایش سه ماهه ی اول  high risk  باشد چه کنیم؟

در صورت دارا بودن ریسک بالا در سه ماهه ی اول ، مادر باردار برای انجام آزمایشات تکمیلی ارجاع داده می شود. و در صورت ابتلای جنین روند سقط طی می شود.

چه کسانی باید آزمایش سه ماهه ی دوم بارداری را انجام دهند؟

چند دسته از افراد باید قطعا آزمایش سه ماهه ی دوم بارداری را انجام دهند:

• مادران با سن بالا
• مادرانی که سابقه سقط یا فرزند مبتلا به یک اختلال کروموزومی را دارند.
• مادرانی که در سه ماهه ی اول دارای ریسک بینابینی intermediated risk هستند.
• مادرانی که در خانواده خود یا همسر سابقه ی بیماری های ژنتیکی دارند.
• دسته ی پنجم افرادی هستند که به هر علتی متخصص آنها آزمایش سه ماهه ی دوم را برایشان در خواست دهد.