لنفوم (سرطان غدد لنفاوی)
لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی جزء سرطان های بسیار رایج است. ولی خوشبختانه تا حد زیادی قابل درمان است. سیستم لنفاوی جزئی از سیستم ایمنی بدن است که شامل گره های لنفاوی، غدد و عروق می باشد. در این سیستم مایعی به نام لنف در گردش است که از سلول های سفید خون (لنفوسیت ها)، پروتئین و چربی تشکیل شده است.
و به عبارتی وظیفه سم زدایی بدن را به عهده دارد. علائم لنفوم در ابتدا شبیه سرماخوردگی است. به همین دلیل تا زمانی که شدت پیدا نکند جدی گرفته نمی شود. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، مراحل درمان ساده تر و کوتاه تر خواهد بود.
سرطان لنفوم چیست؟
لنفوم و همه چیز در مورد آن
گروهی از سلول ها در سیستم ایمنی وجود دارد به نام لنفوسیت که وظیفه مبارزه با عفونت را به عهده دارند. اگر این سلول ها (لنفوسیت ها) تغییر شکل بدهند و به صورت بی رویه رشد کنند و تقسیم شوند سرطان غدد لنفاوی به وجود می آید. بافت لنفاوی در اکثر بخش های بدن وجود دارد و احتمال دارد لنفوم از هر جایی آغاز شود.
انواع لنفوم
- لنفوم هوچکین
- لنفوم غیر هوچکین: یشتر لنفوم ها از این نوع هستند.
لنفوم غیر هوچکین
در این نوع از لنفوم یک لنفوسیت از حالت طبیعی خارج می شود. این سلول غیر طبیعی با تکثیر خود، سلول غیر طبیعی دیگر ایجاد می کند. به همین ترتیب سلول های جدید دوباره و چندباره تقسیم می شوند. این سلول ها بیشتر از سلول های طبیعی عمر می کنند و توانایی مبارزه با عفونت ها و سایر بیماری ها را ندارند. با افزایش تدریجی این سلول ها تومور یا غده تشکیل می شود.
عوامل خطرزا لنفوم غیر هوچکین
- ضعف سیستم ایمنی
- ابتلاء به برخی عفونت ها
سرطان غیرهوچکین مسری نیست. و امکان ندارد از فردی به فرد دیگر سرایت کند.
عواملی که احتمال ابتلاء به لنفوم غیر هوچکین را افزایش می دهد
- ویروس HIV: با تضعیف سیستم ایمنی احتمال ابتلاء را افزایش می دهد.
- هلیکوباکتر پیلوری: باکتری که در معده باعث ایجاد زخم می شود و خطر ابتلاء به لنفوم غیر هوچکین در غشاء معده را افزایش می دهد.
- ویروس هپاتیت C ، ویروس لنفوم سلول T انسانی HTLV-1 و ویروس اپشتین بار
- سن: با افزایش سن احتمال ابتلاء افزایش پیدا می کند.
- سابقه خانوادگی
علائم لنفوم غیر هوچکین:
- توروم غدد لنفاوی در ناحیه گردن، کشاله ران و زیر بغل
- کاهش وزن
- تعریق شبانه
- تب
- مشکلات تنفسی مثل سرفه یا درد قفسه سینه
- خستگی و ضعف
- احساس درد و تورم در ناحیه شکم
این موارد ممکن است به دلیل عفونت یا مشکلات دیگر هم بروز پیدا کند و صرفا دلیل بر سرطان غدد لنفاوی نیستند. اما در صورتی که هر کدام از این علائم ظرف مدت 2 هفته برطرف نشد باید به پزشک مراجعه کرد.
تشخیص لنفوم غیرهوچکین
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه زیر بغل، کشاله ران و گردن نقاط متورم را جستجو می کند.
- آزمایش خون: با انجام تست CBC (شمارش کامل سلول های خونی) تعداد گلبول های سفید خون را بررسی می کنند. لنفوم غیر هوچکین میزان لاکتات دی هیدروژناز خون را هم افزایش می دهند که با انجام تست LDH می توان به میزان آن در خون پی برد.
- عکس قفسه سینه: با استفاده از اشعه ایکس از قفسه سینه عکس برداری می شود.
- نمونه برداری (بیوبسی): راه قطعی تشخیص لنفوم غیر هوچکین است.
شاید نیاز باشد پزشک یک غده لنفاوی یا بخشی از آن را بردارد و در آزمایشگاه پاتولوژی (آسیب شناسی) مورد بررسی قرار دهد.
انواع سرطان غیرهوچکین
براساس سرعت رشد به 2 گروه تقسیم می شوند:
- لنفوم کند رشد (indolent): که به آن لنفوم درجه پایین هم گفته می شود؛ علائم کمی دارند و به آرامی رشد می کند.
- لنفوم مهاجم (aggressive): که به آن لنفوم درجه متوسط هم گفته می شود، رشد بیشتری دارند و موجب بروز علائم شدیدی می شوند.
به تدریج سرطان های کند رشد به سرطان مهاجم تبدیل می شوند.
درمان سرطان غیرهوچکین
1-انتظار هوشیارانه
افرادی که به نوع کند رشد لنفوم غیر هوچکین مبتلاء هستند می توانند درمان را تا بروز علائم به تعویق بیاندازند. چون این افراد نیازی به درمان های طولانی مدت سرطان ندارند. حتی ممکن است با گذر زمان اندازه تومور بدون درمان کوچک شود. در این صورت هر 3 ماه یکبار باید به پزشک مراجعه کنند تا در صورت بروز علائم درمان شروع شود.
انتخاب این روش بستگی به بیمار و نظر پزشک دارد.
2-شیمی درمانی
در شیمی درمانی از دارو برای کنترل رشد سلول ها و درمان بیماری استفاده می شود که همراه با عوارض بوده، شیمی درمانی به شکل دوره ای انجام می شود یعنی بیمار بعد از یک دوره شیمی درمانی یک دوره استراحت می کند. عوارض ناشی از شیمی درمانی مثل ریزش مو، تهوع و استفراغ، اظهال یا یبوست و… موقتی بوده و با قطع مصرف دارو عوارض از بین می رود.
3-درمان بیولوژیک
این روش به سیستم دفاعی بدن در مبارزه با سلول های سرطانی کمک می کند. در این روش درمان از طریق تزریق دارو در درمانگاه، بیمارستان و یا مطب پزشک انجام می شود. احتمال دارد عوارضی مشابه آنفولانزا در فرد بروز پیدا کند که زیاد حاد نیست. و پزشک برای چگونگی مدیریت این عوارض بیمار را راهنمایی می کند.
4-پرتو درمانی
پرتو درمانی یا رادیوتراپی از اشعه برای مهار رشد سلول های سرطانی استفاده می کنند. در این روش اندازه تومور کوچک می شود و به مهار درد کمک می کند.
5-پیوند سلول های بنیادی
زمانی انجام می شود که لنفوم بعد از درمان مجدد بازگردد. بعد از اینکه بیمار تحت درمان با شیمی درمانی و رادیوتراپی قرار گرفت این عمل انجام می شود. زیرا میزان بالای دارو و پرتو علاوه بر از بین بردن سلول های لنفوم سلول های خونی سالم موجود در مغز استخوان را از بین می برد. با پیوند سلول های بنیادی، سلول های خونی جدید ساخته می شود.
لنفوم هوچکین
در لنفوم هوچکین و غیر هوچکین یک لنفوسیت از حالت طبیعی خارج می شود. و با تکثیر و رشد خود، سلول های غیر طبیعی دیگر ایجاد می کند. به همین ترتیب افزایش پیدا می کنند و تشکیل توده وتومور می دهند. پزشک طی بررسی سلول های سرطانی با میکروسکوپ اگر نوع خاصی از سلول به نام رید-استرنبرگ (لنفوسیت های بزرگ و چند هسته ای) را شناسایی کند. لنفوم از نوع هوچکین است. لنفوم هوچکین می تواند از یک گروه از غدد لنفاوی به یک گروه دیگر سرایت کند. به مرور ممکن است به سلول های خونی حمله کنند و تقریبا به تمامی قسمت های بدن سرایت کنند.
انواع سرطان هوچکین
- لنفوم هوچکین کلاسیک: بیشترین فراوانی را بین افراد مبتلا دارد.
- لنفوم هوچکین ندولر: بسیار نادر است و درمان آن با نوع کلاسیک متفاوت است.
عوامل خطرزا و علائم لنفوم هوچکین
عوامل خطرزا و علائم لنفوم هوچکین و غیر هوچکین مشترک است و تفاوت بین این 2 بیماری همانطور که ذکر شد در نوع سلول لنفوسیتی است که هدف قرار می گیرد.
تشخیص سرطان هوچکین
راه های تشخیص این بیماری مشابه لنفوم هوچکین است با این تفاوت که در بررسی های سلول های خونی در لنفوم هوچکین سلول های رید-استرنبرگ (لنفوسیت های بزرگ چند هسته ای) باید شناسایی شود.
درمان سرطان هوچکین
پزشک با تعیین مرحله ی بیماری لنفوم هوچکین نوع درمان را انتخاب می کند. پزشک وضعیت بیمار را از لحاظ تعداد غدد مبتلاء شده، اینکه غدد لنفاوی درگیر، در یک طرف دیافراگم قرار دارند یا در هر دو طرف و در نهایت اینکه سرطان به سایر اندام ها مثل کبد، ریه، طحال یا مغز استخوان سرایت کرده یا نه و علائم بالینی برای پی بردن به مرحله ی سرطان هوچکین مورد بررسی قرار می دهد. نوع لنفوم هوچکین برای روند درمان مهم است.
ممکن است فرد مبتلاء هم زمان تحت درمان با شیمی درمانی و پرتودرمانی قرار بگیرد. در صورتی که بعد از درمان مجدد بیماری برگردد. تحت درمان بالای شیمی درمانی، رادیوتراپی و پس از آن پیوند سلول های بنیادی قرار می گیرد.
این مطلب توسط تیم محتوای مصطفی بهمدی تهیه شده است.
جهت آشنایی با مصطفی بهمدی کلیک کنید.
مصطفی بهمدی را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.
بدون دیدگاه