سرطان پوست و همه چیز در مورد آن

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست شایع ترین سرطان در سطح جهانی است. سرطان به تکثیر نامنظم و غیرعادی سلول ها گفته می‌شود. در سرطان پوست تکثیر غیرطبیعی سلول ها در لایه های مختلف پوست اتفاق می‌افتد.

ساختار پوست

پوست بخشی از سیستم پوششی بدن است. از بخش های مختلفی تشکیل شده است.

دیگر بخش های سیستم پوششی

• مو
• ناخن
• غشاء مخاطی

لایه های پوست

پوست از لایه های متفاوتی تشکیل شده است که هر کدام اجزا و کارایی متفاوت دارند. در ادامه به بررسی این بخش ها می پردازیم.

روپوست یا اپیدرم: خارجی ترین لایه ی پوست است که متشکل از لایه ی شاخی یا مرده و لایه ی زنده است. در هر انسان روزانه به مقدار سی هزار سلول در حال ریختن از بخش شاخی و بازسازی مجدد است.

درم: لایه ی میانی پوست است. این لایه از چند لایه سلول ضخیم تشکیل داده شده است. از عروق و اعصاب تشکیل داده شده است. زیر این لایه بخشی از چربی به عنوان ضربه گیر قرار گرفته شده است.

زیر پوست یا هیپودرم: این لایه آخرین لایه ی پوست است. وظیفه ی آن وصل کردن پوست به ماهیچه ها است.

نکته ی جالب درباره ی پوست: در زندگی یک انسان ۷۰ساله، سالانه پوست فرد از نو ریخته و ساخته می‌شود. حدود ۴۷.۵ کیلوگرم پوست در طی زندگی او می‌ریزد و دور ریخته می‌شود.

عملکرد پوست در برابر سرطان

کراتین ماده ی اصلی تشکیل دهنده ی پوست است. این ماده از بدن محافظت می‌کند و آن را گرم نگه می‌دارد. این لایه ی محافظ از تبخیر آب بدن جلوگیری می‌کند. هنگام دوش گرفتن آب را به خود جذب نمی‌کند. هزاران هزار عصب در پوست وجود دارد و درد ، لمس و… با وجود این اعصاب احساس می‌شوند. پوست با جذب نور خورشید می‌تواند تولید ویتامین D (که یک ویتامین مهم و اساسی برای بدن است.) کند.

ویتامین دی

این ویتامین محلول در چربی است. ویتامین حیاتی و اساسی بدن است. باعث بازجذب کلسیم و فسفر از روده ها می‌شود. به استخوان سازی کمک می‌کند.

انواع سرطان پوست

این سرطان با توجه به نوع ضایعه و سلول درگیر در آن، انواع مختلفی دارد :

ملانوما

این سرطان از مرگبارترین و نادرترین سرطان های پوستی است. این سرطان پوست از تکثیر نادرست و نابه جای سلولی به نام ملانوسیت ایجاد می‌شود.

تشخیص ملانوما

سطح این ضایعات دارای یک مشخصه ی بسیار مهم است. در این از سرطان پوست ضایعات نامتقارن و لبه ها نامنظم هستند. این ضایعات پوستی اصولا به چند رنگ سیاه، قهوه ای، قرمز یا آبی هستند. ضایعات پوستی که قطر بیشتر از شش میلیمیتر داشته باشند باید بررسی شوند. تغییر ضایعات پوستی به مرور زمان از نظر اندازه، رنگ و شکل باید توسط متخصص بررسی شود.

کتینیت کراتوزیس

این بیماری به علت ایستادن طولانی مدت در برابر تابش خورشید رخ می‌دهد. کراتوزیس خورشیدی نیز نامیده می‌شود. این ضایعه یک ضایعه ی پیش سرطانی است. این ضایعه در صورت پیگیری نکردن به سرطان پوست از نوع سرطان سلول های سنگفرشی تبدیل خواهد شد.

تشخیص اکتینیت کراتوزیس

این ضایعات پوسته پوسته و قرمز رنگ هستند. در لب ها، پشت دست ها، بازوها و پشت گوش ها دیده می‌شوند. ممکن است در دیگر بخش های در معرض نور خورشید نیز یافت شوند. ممکن است همراه با خارش و درد باشند.

سرطان سلول پایه

کارسینوم سلول بازال یا سرطان سلول پایه نوع دیگری از سرطان پوست است. شایع ترین نوع از بین سرطان های پوست است. از هر ده بیمار مبتلا به سرطان پوست، هشت بیمار به این نوع از سرطان پوست گرفتار هستند. این سرطان به کندی پیشرفت می‌کند و به خوبی قابل درمان است.

تشخیص سرطان سلول پایه

تشخیص در این نوع سرطان ممکن است دیر انجام شود. چون احتمال اشتباه گرفتن این ضایعات با جوش های عادی وجود دارد. ضایعات بازال درخشان و مرواریدی رنگ و برآمده هستند. اغلب روی صورت و گردن و گوش ها است. پوسته پوسته اند و به راحتی خونریزی می‌کنند.

سرطان سلول سنگفرشی

بعد از سرطان سلول پایه این سرطان در رده ی دوم شیوع در انواع سرطان پوست، قرار دارد. در صورت تشخیص زودهنگام به راحتی درمان می‌شود.

تشخیص سرطان سلول سنگفرشی

ضایعات صورتی تا قرمز رنگ هستند. می‌توانند شبیه زگیل باشند یا پوسته پوسته شوند.درد، خارش یا سوزش ممکن است اتفاق بیفتند. برخلاف کترسینومای سلول پایه در این نوع سرطان پوست سطح ضایعات درخشان نیست.

سرطان سلول مرکل

نادر و بسیار خطرناک است. امکان متاستاز دادن و هجوم بردن به باقی اعضا در این نوع از سرطان پوست بالا است.

تشخیص سرطان مرکل

ضایعات کوچک قرمز، بنفش یا صورتی هستند. ممکن است سطح درخشان داشته باشند. روی صورت گردن و بازو ها رشد می‌کنند و به سرعت پیشرفته می‌شوند.

علائم سرطان پوست

این سرطان نیز مانند دیگر سرطان ها و بیماری ها پیش از پیشرفتش علائم و نشانه هایی را بروز می‌دهد.در ادامه به اصلی ترین علائم در سرطان پوست میپردازیم :

شاخی شدن پوست لب در سرطان پوست

این اتفاق در لب پایین بیشتر رخ می‌دهد. ضایعات پوسته پوسته و شاخی ظاهر می‌شود. لب ها متورم شده و خطوط‌‌‌‌‌ شان بیشتر برآمده می‌شود. این نوع از سرطان پوست در صورت پیگیری نکردن به سرطان سلول سنگفرشی تبدیل می‌شود.

شاخک پوستی در سرطان پوست

برآمدگی روی پوست که کمی به رنگ قرمز است. از جنس کراتین است و سخت و سفت است.

در اثر ماندن به مدت زیاد در معرض تابش خورشید در افراد مسن ایجاد می‌شود.

تغییر شکل خال ها در سرطان پوست

خال های معمولی سرطانی نیستند. اگر تغییراتی در آن ها ایجاد شود باید به سرطان پوست شک برد. در ادامه به چند مورد از تغییرات خال ها می‌پردازیم :

عدم تقارن: اگر یک خط فرضی را در میانه ی خال در نظر بگیریم، دو طرف خال باید متقارن و مساوی باشند.عدم تقارن در شکل خال ها نشانه ی خوبی نیست.

حاشیه ی خال ها: حاشیه خال در حالت معمول صاف و به شکل عادی است. در صورت سرطان پوست حاشیه خال ها می‌توانند به صورت مضرس، دالبُر‌دالبُر و یا نامنظم باشند.

رنگ: خال های معمولی تک رنگ اند. خال هایی که هر بخششان به یک رنگ است و چند رنگه اند ما را به این سرطان مشکوک می‌کنند.

اندازه: اندازه ی معمول خال ها معمولا کمتر از شش میلیمتر است. خال های بزرگ تر باید از نظر سرطانی بودن بررسی شوند.

برآمدگی خال ها: اگر خال ها بعد از مدتی دچار برآمدگی بالاتر از پوست شدند، باید بررسی شوند. خال هایی که به سرعت دچار تعییرات شوند باید توسط متخصص بررسی شوند.

عوامل سرطان پوست

• آفتاب سوختگی شدید
• پوست روشن و سفید
• زندگی در ارتفاعات به علت افزایش اشعه خورشید
• عوامل ژنتیکی
• رانندگی زیاد
• سفر های هوایی مکرر
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• ضعف ایمنی بدن

تشخیص سرطان پوست

پزشکان و متخصصان پوست می‌توانند با آزمایشات خاصی سرطان پوست را تشخیص دهند. با مشکوک شدن به ضایعات بدنی باید به پزشک مراجعه کرد. پزشکان با بافت برداری یا بایوپسی و دیگر بررسی های پوستی از ضایعه ی مشکوک می‌توانند سرطانی بودن آن را بررسی کنند.

از دیگر راه های بسیار نوین در تشخیص سرطان پوست می‌توان به آزمایش خون اشاره کرد. طی تحقیقاتی که در استرالیا انجام شده است، با آزمایش خون می‌توان یکی از کشنده ترین نوع سرطان پوست، یعنی ملانوما را زود تر تشخیص داد. تشخیص زودهنگام  این سرطان، درمان را بسیار راحت تر و قطعی تر می‌کند.

تشخیص شخصی سرطان پوست

شاید همیشه به دکتر دسترسی نداشته باشیم. به همین علت نیاز است که به صورت روتین بدن و پوست خود را به صورت شخصی بررسی کنیم. با توجه به علامت هایی که درباره ی خال های نامعمول در این مقاله خواندید، می‌توانید به ضایعات نامعمول بدن خود رو به روی آینه ی خانه تان پی ببرید.

درمان سرطان پوست

با توجه به مرحله ی بیماری، اندازه ی ضایعه ی درگیر شده و میزان خطر بیماری درمان سرطان پوست متفاوت است. در ادامه به چند تا از روش های درمانی سرطان پوست اشاره می‌کنیم :

حذف ضایعه ی سرطانی از روی پوست:

این روش اکثرا برای سرطان سلول سنگفرشی و سرطان سلول پایه استفاده می‌شود. با تزریق ماده ی بی حسی به منطقه ی ضایعه، آن را تراشیده و خارج می‌کنند.

تراشیدن و خشکاندن ضایعه ی درگیر سرطان:

این روش نیز برای سرطان سلول سنگفرشی و پایه استفاده می‌شود. بی حسی انجام می‌شود با چاقوی جراحی ناحیه را می‌تراشند. و سپس با الکتریسیته اطراف ناحیه سوزانده و خشکانده می‌شود و خونریزی بند می‌آید.

جراحی ضایعه به صورت عمل زیبایی:

در این روش جای باقی مانده از برداشت بافت سرطانی بسیار کمتر است. با تراشیدن هر بخش از ضایعه، نمونه به پاتولوژی ارسال می‌شود تا سرطانی بودنش مشخص شود. در نتیجه بافت سرطانی به طور کل برداشت می‌شود و کمترین آسیب به ناحیه اطراف می‌رسد.

جراحی ملانوما:

در این سرطان از نوع ملانوما به علت خطرناک بودن دقت بیشتری به خرج می‌دهیم. در این روش بی حسی یا موضعی است یا کلی. این روش  برای این است که تمام ضایعات به طور کل برداشت شوند تا این سرطان بیشتر پیشرفت نکند.

روش های جایگزین درمانی سرطان پوست

این روش های یا به عنوان جایگزین انجام می‌شود و یا به ندرت صورت می‌گیرند :

روش کرایو یا انجماد درمانی در سرطان پوست

این روش را در ضایعات سرطانی و یا پیش سرطانی استفاده می‌کنند. بااستفاده از دمای بسیار پایین طی چند جلسه ضایعه را از بین می‌برند.

لیزر درمانی در سرطان پوست

این روش نسبت به سایر روش ها جدید تر است. در این روش با استفاده از لیزر ضایعات سرطانی را از بین می‌برند. کارایی این روش هنوز مشخص نیست.

ابریژن پوستی در سرطان پوست

در این روش با استفاده از ذرات سخت تومور و ضایعات پوستی را حذف می‌کنند و از رشد و پیشرفت آن ها جلوگیری می‌کنند. این روش برای سرطان های پوستی کوچک است.

شیمی درمانی در سرطان پوست

این روش یا به صورت موضعی برای یک ضایعه استفاده می‌شود و یا به صورت کلی برای تمام بدن انجام می‌شود. البته این روش می‌تواند عوارض ناخوشایندی مثل تهوع، ریزش مو و… داشته باشد.

کرم آلدرای برای استعمال موضعی در سرطان پوست

این روش یک نوع روش ایمنی درمانی است. با تحریک ایمنی بدن علیه سرطان پوست مبارزه صورت می‌گیرد.

درمان هدفمند سرطان پوست

این روش به صورت هدفمند می‌تواند رشد سلول های خاصی که باعث  این سرطان شده اند را متوقف کند و آن ها را از بین ببرد.

پرتو درمانی در سرطان پوست

پرتویی است که از خارج با دستگاه به سطح بدن تشعشع می‌کند و می‌تواند به سلول های سرطانی حمله کند و از بین‌شان ببرد.

روش CAM در سرطان پوست 

روش دیگری برای درمان این سرطان وجود ندارد. اما این روش می‌تواند علائم و عوارض بیماری را تا حد زیادی تسکین دهد. مثل مدیتیشن، یوگا، ماساژ درمانی،‌ طب سوزنی و… دراین  روش می‌توان به مکمل های ویتامینی و غذایی زیرنظر متخصص نیز اشاره کرد.

این مطلب توسط تیم محتوای مصطفی بهمدی تهیه شده است.

جهت آشنایی با مصطفی بهمدی کلیک کنید.

مصطفی بهمدی را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.