سرطان معده و همه چیز در مورد آن
به سرطانی شدن سلول های سطح معده ، سرطان معده گفته می شود. این سرطان از نظر شیوع رتبه ی 4 را در دنیا دارد. درصد ابتلای مردان دو برابر زنان است. شیوع سرطان معده در بین افرادی که دارای گروه خونی A هستند بیشتر است. نرخ بقای افراد در این سرطان حدود 5 سال است.
ساختار معده
معده به عنوان بخشی از دستگاه گوارش بعد از دهان و مری و قبل از روده ی کوچک قرار دارد. جایگاه اصلی هضم غذا محسوب می شود. در معده مواد غذایی به همراه شیره ی معده که مخلوطی از اسید معده و آنزیم های گوناگون است مخلوط می شود. معده با ساختار عضلانی خود همانند یک کیسه با ضرباتی مواد غذایی را با شیره ی معده مخلوط می کند و کیموس معده را می سازد.
کیموس معده با ضربات انقباض ماهیچه های معده وارد دوازدهه (ابتدای روده ی کوچک می شود.)
در روده ی کوچک جذب مواد غذایی انجام می شود. البته جذب مواد غذایی از دهان آغاز می شود و در سرتاسر دستگاه گوارش ادامه دارد. اما جایگاه اصلی جذب روده ی کوچک محسوب می شود.
بخش های مختلف معده
معده از 4 بخش اصلی تشکیل شده است.
بخش فوندوس معده
قسمت بالای معده که حالت گنبدی دارد. در فوندوس معده معمولا گاز تجمع می یابد.
بخش تنه معده
که بخش میانی محسوب می شود. و قابلیت کش آمدن دارد.
مجرای پیلور
این مجرا بخش انتهایی معده محسوب می شود. و محلی است که معده به روده ی کوچک متصل می شود.
غار معده یا آنتروپیلوریک
به حد فاصل تنه ی معده و مجرای پیلور گفته می شود.
علائم سرطان معده
سرطان معده در مراحل ابتدایی ممکن است بدون علامت باشد. و فرد اصلا متوجه آن نشود. عموما افراد با مشکلات گوارشی مواجه می شوند و شروع به خود درمانی می کنند. مثلا ممکن است علائمی چون سوزش معده یا درد معده را احساس کنند. در ادامه با علائم زیر روبرو خواهند شد :
مهمترین علائم سرطان معده
دقت کنید که این علائم در بسیاری بیماری های گوارشی مثل زخم معده ممکن است دیده شود. گاها این علائم در سرطان های دیگر نیز دیده می شود. مهم است که اگر این علائم طول کشید و یا بدتر شد حتما به پزشک مراجعه نمایید. این علائم شامل موارد زیر است :
- بی اشتهایی
- کاهش وزن ناگهانی
- دردهای شکمی علی الخصوص در بالای ناف
- احساس سیر شدن ناگهانی با مصرف اندکی غذا
- سوزش معده
- استفراغ و حالت تهوع
- تجمع مایع در شکم
- خون در مدفوع
- کم خونی و علائم حاصل از کم خونی
حتما بخوانید : علائم ناشی از کم خونی
شیوع سرطان معده ، عوامل خطرساز
شیوع در بین مردان دو برابر زنان است. و در بین دارندگان گروه خونی A بیشتر دیده می شود. پنجمین سرطان به لحاظ شیوع محسوب می شود. در مورد نرخ مرگ و میر سومین سرطان است. میزان شیوع این سرطان تا حدود زیادی به عوامل خطر بستگی دارد:
سن : بیشتر افراد مبتلا سن بالای 70 سال دارند.
جنس : میزان شیوع در مردان دو برابر زنان است.
نژاد : در بین آسیایی ها ، جزیره نشین های اقیانوس آرام و امریکایی ها یبیشتر دیده می شود.
رژیم غذایی : شیوع این سرطان در بین افرادی که رژیم غذایی شان پر از غذاهای دودی ، شور یا ترشی هستند بیشتر است.
وجود باکتری هلیکوباکترپیلوری : هلیکوباکترپیلوری یا به اختصار H.pylory نام باکتری است که در معده زندگی می کند. این باکتری باعث زخم معده و مشکلات معده ای می شود. این باکتری باعث سرطان معده می شود اما به ندرت. در واقع عفونت خطر را افزایش می دهد.
استعمال دخانیات : مصرف دخانیات و مواد مخدر باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان معده می شود.
التهابات مزمن معده : این التهابات در لایه ی پوشاننده ی معده به صورت بلند مدت باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده می شود.
جراحی معده : میزان شیوع سرطان در بین افرادی که بخشی از معده را به علت زخم معده یا لاغری برداشته اند افزایش پیدا می کند.
پولیپ ها : پولیپ ها توده های سلولی هستند که مشابه یک قارچ به داخل معده رشد می کنند. پولیپ ها به خودی خود باعث ایجاد سرطان نمی شوند. نوعی از پولیپ ها به نام پولیپ آدنوماتوز گاهی اوقات باعث سرطانی شدن می شود.
علت ابتلا به سرطان معده
هنوز علت قطعی برای ابتلا به سرطان معده مشخص نشده است. اما می توان به راحتی با رعایت مواردی که در ادامه خواهیم گفت از بروز آن پیشگیری کرد. ولی به طور کلی همیشه پای باکتری هلیکوباکترپیلوری در وسط است. به عنوان مثال در بیماری گاستریت آتروفیک که غدد طبیعی معده تحلیل می روند. رد پای هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد. یا در متاپلازی روده که طی آن سلول های روده جایگزین سلول های معده می شوند باز هم ایجاد گاستریت آتروفیک می شود.
مراحل سرطان معده
مرحله بندی سرطان معده جهت تعیین نوع و شیوه ی درمانی اهمیت دارد. پزشک معمولا برحسب مقدار درگیری و محل درگیری یا میزان تهاجم به بافت های دیگر این کار را انجام می دهد. سرطان معده می تواند به عروق لنفاوی ، کبد ، لوزالمعده یا پانکراس تهاجم پیدا کند.
مرحله صفر سرطان :
در این مرحله درگیری تنها در لایه ی داخلی معده دیده می شود. و کارسینومای درجا نیز نامیده می شود.
مرحله یک سرطان :
در این مرحله سلول های سرطانی در لایه های زیرین نیز دیده می شود. در مخاط و لایه های عضلانی معده سلول های سرطانی دیده می شود.
مرحله ی دو سرطان :
در این مرحله علاوه بر درگیری در بخش های قبلی که گفته شد در قسمت های دیگر نیز دیده می شود. سلول های سرطانی به 7 تا 15 غده لنفاوی سرایت کرده. و تهاجم به خارج از معده در این مرحله اغاز شده است.
مرحله سه سرطان :
در این مرحله 1-15 غده لنفاوی درگیر است. و تومور به خارج معده ، تهاجم پیدا کرده است. تومور به اندام های مجاور سرایت کرده است. به عنوان مثال به کبد یا طحال سرایت کرده است.
مرحله ی چهار سرطان:
سلول های سرطانی در بیش از 15 غده لنفاوی منتشر شده است. سلول های سرطانی به اندام های دورتر نیز سرایت کرده اند.
تشخیص سرطان معده
معمولا بیماران دارای علائم گوارشی هستند. و پزشک باید بتواند دیگر مشکلات گوارشی را از سرطان مجزا کند. در اکثر موارد این کار به عهده ی یک متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش است. پزشک در وهله ی اول علائم کلینیکی شما را چک کرده و سابقه ی خانوادگی در خانواده ی شما را مورد بررسی قرار می دهد. سپس با استفاده از ابزار های زیر می تواند به تشخیص قطعی برسد .
معاینه ی فیزیکی برای تشخیص این سرطان
مهمترین موارد معاینه ی شکم بیمار از نظر وجود نفخ و ورم است. پس از آن غدد لنفاوی از نظر تورم مورد بررسی قرار می گیرد. و همینطور زردی بیمار از طریق معاینه چشم و پوست.
آندوسکوپی
تکنیک آندوسکوپی ، یعنی تصویربرداری با استفاده از لوله ی باریکی که وارد معده می شود بسیار روتین و پرکاربرد است. این تکنیک در تشخیص انواع اختلالات گوارشی بسیار پرکاربرد است. و باتوجه به اینکه بیمار برای انجام این سنجش نیاز به بستری در بیمارستان ندارد ، بسیار رایج شده است. از تکنیک های مشابه ( کولونوسکوپی ، سیگموئیدوسکوپی ) در تشخیص سرطان های کولورکتال بسیار استفاده می شود. در کولونوسکوپی گاهی پزشک از بخش هایی از معده نمونه برداری نیز می کند.
بیوپسی و نمونه برداری از معده جهت تشخیص این سرطان
برداشت بافت به وسیله ی آندوسکوپی و طی عمل آندوسکوپی انجام می شود. نمونه های برداشت شده جهت انجام آزمایش پاتولوژی و آسیب شناسی به آزمایشگاه منتقل می شود. در آزمایشگاه توسط متخصص پاتولوژی مورد بررسی قرار می گیرد. و احتمال ابتلا به سرطان در آنجا تایید و یا رد می شود. و اگر احتمالا بیمار مبتلا به سرطان نیز باشد مرحله ی آن مشخص می شود.
آندوسکوپی اولتراسوند در تشخیص این سرطان
در این روش از امواج اولتراسوند یا صوتی استفاده می شود. مشابه سونوگرافی . گاهی از سطح شکم این عمل انجام می شود. و گاهی برای بررسی دقیق تر سطوح داخلی معده و گره های لنفاوی پروب از طریق دهان وارد معده شده . و درنتیجه تصاویر واضح تر و دقیق تر تولید می کند.
آزمایش جهش HER2
HER2 یک پروتئین محرک رشد است. و تومورهایی که دارای مقادیر زیادی از این جهش هستند درمان متفاوتی دارند. برای بررسی این جهش از روش های ایمنوهیستوشیمی (رنگ آمیزی بافت) یا روش هیبریدازسیون در بافت (FISH) استفاده می شود.
تصویر برداری با اشعه X در تشخیص این سرطان
در این روش فرد بیمار باید باریم تجویزی را خورده و سپس با تابش اشعه ی X می توان نمای خوبی از داخل معده بدست آورد.
روش های دیگر تشخیص سرطان معده عبارتند از : لاپاراسکوپی ، سی تی اسکن ، ام آر آی
درمان سرطان معده
زمانی که تشخیص سرطان قطعی شد . تیم پزشکی بر اساس نوع و میزان پیشرفت سرطان یکی از روش های درمانی و یا ترکیبی از چند روش درمانی را مورد بررسی قرار می دهد.
جراحی در سرطان معده
جراحی می تواند ابعاد گسترده ای داشته باشد. گاهی اوقات چند گره لنفاوی با آندوسکوپی برداشت می شود. گاهی اوقات بخش کوچکی با لاپاروسکوپی برداشت می شود. و گاهی اوقات نیاز به جراحی گسترده است. جراح سعی می کند تمام قسمت های درگیر را برداشت کند. و گاهی اوقات چاره ای غیر از برداشت کل معده و بخشی از اندام های مجاور نمی ماند.
شیمی درمانی در درمان سرطان معده
داروهای شیمی درمانی به دو صورت خوراکی و تزریقی مورد استفاده قرار می گیرد. مشکل شیمی درمانی این است که دارو وارد جریان خون می شود. و در سایر اندام ها و اعضای بدن نیز اثرات خود را به جا می گذارد. عموما پس از جراحی درمان شیمی درمانی نیز انجام می شود. این عمل جهت از بین بردن تمام سلول های سرطانی باقی مانده انجام می شود. در سرطان معده اغلب شیمی درمانی به همراه پرتو درمانی انجام می شود.
پرتو درمانی
پرتو درمانی از روش هایی است که در درمان سرطان معده کاربرد دارد. پرتو درمانی یک مزیت عمده دارد و آن هم اینست که : به بافت هدف تابیده می شود. و عوارض ناخواسته ی پی آن دیگر اندام ها را درگیر نمی کند. اما اغلب از شیمی درمانی و پرتو درمانی تواما در درمان سرطان معده استفاده می شود.
این مطلب توسط تیم محتوای مصطفی بهمدی تهیه شده است.
جهت آشنایی با مصطفی بهمدی کلیک کنید.
مصطفی بهمدی را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.
[…] میتواند مرحلهی بیماریتان را متوجه شود. معالجه سرطان معده با توجه به وضعیت سلامت بیمار، مرحلهی بیماری، نوع […]
[…] اولیه سرطان معده شامل موارد زیر […]