سرطان تیروئید و همه چیز درباره آن
در این مقاله می خواهیم در مورد سرطان تیروئید به صحبت بپردازیم. تیروئید یکی از اعضای غدد ترشحی بدن می باشد. این غده در سوخت و ساز بدن نقش مهمی را ایفا می کند. سرطان تیروئید هنگامی رخ می دهد که سلول های غده تیروئید از چرخه طبیعی تقسیم و رشدشان خارج شوند و به شکل غیر قابل کنترلی تکثیر شوند.
غده تیروئید
تیروئید غده ای کوچک در جلوی گردن و زیر حنجره است. این غده از دو بخش تشکیل شده است. (لوب) که این دو بخش توسط یک بافت نازک از هم جدا می شوند. تیروئید دو نوع هورمون تولید می کند. یکی از این هورمون ها هورمون تیروئیدی و دیگری کلسی تونین نام دارد.
هورمون تیروئیدی بر روی سوخت و ساز بدن، ضربان قلب و دمای بدن تاثیر می گذارد. کلسی تونین هم باعث جذب کلسیم از خون و ذخیره آن در استخوان ها می شود. از این طریق از تجمع زیاد کلسیم در خون جلوگیری می شود. و تراکم استخوان را افزایش می دهد.
علائم و نشانه های سرطان تیروئید
این سرطان علائم خاص خود را ندارد. و علائم آن با بعضی عفونت ها و کمبود ید مشترک است. اما در صورتی که به مدت طولانی باقی بمانند می توانند مرتبط با سرطان تیروئید شوند. علائم این سرطان در مراحل پیشرفته تر دیده می شوند. علائمی که در این مراحل دیده می شوند. شامل درد پایدار در جلوی گردن، لمس توده در گردن، تغییر در صدا، عدم توانایی در بلع، سختی تنفس و تورم غدد لنفاوی ناحیه می باشند.
انواع سرطان تیروئید
سرطان تیروئید بر اساس نوع سلول هایی که در تیروئید گرفتار می شوند به چهار دسته اصلی تقسیم می شود:
نوع پاپیلاری سرطان تیروئید
این نوع از سرطان در سلول های پاپیلاری تیروئید آغاز می شود و رشد کندی دارد. پیش آگهی این نوع از سرطان تیروئید نسبتا خوب است. و اگر زود تشخیص داده شود امید به درمان بالاست.
نوع فولیکولار سرطان تیروئید
این سرطان از سلول های فولیکولار آغاز می شود. و مانند نوع پاپیلاری رشد کندی دارد. همچنین اگر زود تشخیص داده شود به احتمال زیاد درمان می شود.
نوع مدولاری سرطان تیروئید
در بخش مدولای تیروئید و در سلول های سازنده کلسی تونین رخ می دهد. این سرطان باعث بالا رفتن سطح کلسی تونین در خون می شود. پیشروی این سرطان هم کند است. و اگر به موقع تشخیص داده شود، درمان آسان تر خواهد بود.
نوع آناپلاستیک سرطان تیروئید
این نوع مانند نوع فولیکولار در سلول های بخش فولیکولار تیروئید رخ می دهد. اما در این مورد سرعت رشد شدیدتر و سیر بیماری سریع تر است. به همین خاطر درمان آن و جلوگیری از انتشار آن (متاستاز) بسیار سخت است.
عوامل خطر در سرطان تیروئید
علت ابتلا به سرطان ها دقیقا مشخص نشده است. هر فردی ممکن است در طول زندگی خود به سرطان مبتلا شود. اما چرا بعضی به طور بالفعل مبتلا می شوند و بعضی دیگر نه؟ بعضی عوامل در مورد سرطان تیروئید شناسایی شده اند که می توانند خطر ابتلای به این سرطان را بالا ببرند. این عوامل می توانند مربوط به محیط زندگی باشند. و یا مربوط به عوامل وراثتی و ژنتیکی. در ادامه به تعدادی از این عوامل اشاره می کنیم و آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
ید:
گر چه هنوز رابطه دقیقی بین ید و سرطان تیروئید مشخص نشده اما عده ای مقدار ید در بدن را با ریسک ابتلا به این سرطان مرتبط می دانند. در بعضی از تحقیقات نشان داده شده است. میزان کم ید در بدن می تواند باعث نوع فولیکولار این سرطان شود. همچنین در سایر مطالعات دیده شده که افزایش بیش از اندازه ید در خون باعث نوع پاپیلاری می شود.
اشعه:
تابش تشعشعاتی که انرژی بالایی دارند. مانند اشعه ایکس و گاما می تواند باعث سرطانی شدن سلول های تیروئید شود. این تشعشعات با تحت تاثیر قرار دادن هسته سلول و تغییر در ماده ژنتیکی باعث جهش می شوند. این جهش ها می توانند چرخه تقسیم سلولی را دچار نقص کنند و باعث سرطانی شدن سلول ها شوند. اشعه های با انرژی بالا می توانند افراد شاغل در رادیولوژی و عکس برداری هسته ای را تحت تاثیر قرار دهد.
سابقه خانوادگی ابتلا:
مشاهده شده سرطان می تواند به طور ارثی منتقل شود. این سرطان ها در افرادی با پدر یا مادر و خواهر یا برادر مبتلا با احتمال بیشتری بروز می کند. بنابراین سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان را از جمله عوامل خطر این بیماری می دانند. افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها مبتلاست برای آزمون های غربالگری و تشخیص پیش از بروز راهنمایی می شوند.
جنسیت مونث:
طبق مطالعات آماری ثابت شده است که سرطان تیروئید در زنان با احتمال بیش از ۲ برابر مردان رخ می دهد.
سن:
قالب افرادی که به این بیماری مبتلا هستند سن بالای ۴۵ سال دارند. این سرطان به طور خیلی نادر در کودکان و جوانان دیده می شود.
راه های تشخیص سرطان تیروئید
یکی از مهم ترین ارکان درمان، تشخیص است. تشخیص این سرطان در صورتی که به موقع صورت بگیرد می تواند بسیار مفید باشد. چرا که در بیشتر مواقعی که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده می شود درمان هم می شود. تشخیص سرطان تیروئید از راه های،آزمایش خون، تصویر برداری، معاینه پزشکی و نمونه برداری بافتی انجام می شود.
معاینه بدنی سرطان تیروئید
پزشک می تواند با بررسی فیزیکی جلوی گردن جایی که تیروئید قرار دارد. در صورت وجود تومور آن را لمس کند. هر چند این روش زیاد دقیق نیست. اما برای شروع فرآیند تشخیص لازم است.
آزمایش خون در سرطان تیروئید
آزمایش خون یکی از در دسترس ترین، کاربردی ترین و ارزان ترین آزمایش هایی است که برای انواع سرطان استفاده می شود. در این سرطان سطح هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH اندازه گیری می شود. کاهش یا افزایش این هورمون و جا به جا شدن مقدار آن از حالت طبیعی خبر از اختلال در عملکرد تیروئید می دهد. خوشبختانه امروزه پزشکان در بیشتر نسخه های چکاپ پزشکی این تست را قرار داده اند.
همچنین اندازه گیری هورمون کلسی تونین در خون نیز می تواند کمک کننده باشد. همان طور که قبلا گفته شد در صورت سرطانی شدن تیروئید سطح کلسی تونین خون بالا می رود.
در صورت داشتن نسخه آزمایش، برای انجام آن می توانید از همراه آزما کمک بگیرید.
اگر نسخه آزمایش ندارید و قصد انجام چکاپ دارید می توانید از چکاپ شو استفاده نمایید.
تصویر برداری در سرطان تیروئید
با تصویر برداری های رادیواکتیو و هسته ای و استفاده از امواج صوتی ای که توسط انسان شنیده نمی شود. می توان تیروئید و تومور مربوط به آن را مشاهده کرد. پزشک با استفاده از این تصاویر می تواند وجود تومور و میزان پیشرفت آن را تشخیص دهد. این روش برای تومورهایی استفاده می شوند که اندازه کوچکی دارند و با معاینه فیزیکی تشخیص داده نمی شوند.
اسکن تیروئید هم با مصرف مقداری ماده رادیواکتیو و پس از آن ردیابی این مواد در تیروئید انجام می شود. تومورها و سلول های سرطانی بیشتر از بقیه سلول های تیروئید این ماده را جذب می کنند. و در تصویر برداری های مخصوص از مواد رادیواکتیو، این سلول ها مشخص می شوند.
نمونه برداری بافتی سرطان تیروئید
پزشک متخصص می تواند با سوزن های مخصوص و یا طی عمل جراحی قسمتی از بافت تیروئید را برداشته و به آزمایشگاه ارسال کند. آزمایشگاه با روش های میکروسکوپی وجود سلول های سرطانی را در بافت ارسالی تشخیص دهد. این روش قطعی ترین روش تشخیص سرطان تیروئید است.
روش های درمان سرطان تیروئید
سرطان تیروئید جز سرطان هایی است که نسبتا درمان راحت تری دارند. امید به درمان در بیمارهایی که مبتلا به این سرطان اند بالاست. مخصوصا اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده باشد. بیماران مبتلا برای درمان راه های مختلفی دارند که بسته به نظر پزشک و مرحله بیماری یکی از این راه ها انتخاب می شود. این درمان به نوع سرطان هم بستگی دارد.
روش های درمانی مورد استفاده در درمان این سرطان عبارت اند از: جراحی، درمان با هورمون تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو، پرتو درمانی خارجی و شیمی درمانی. اطلاعات مربوط به سن بیمار، اندازه تومور و متاستاز یا عدم متاستاز می تواند به پزشک در انتخاب روش مناسب کمک کند.
جراحی سرطان تیروئید
جراحی یک روش درمانی موضعی است. این روش با بیهوشی صورت می گیرد. در این روش جراح تومور و بخشی از تیروئید که حاوی سلول های سرطانی شده است را خارج می کند.
پرتو درمانی سرطان تیروئید
با تابش پرتوهای گاما به قسمتی از تیروئید که دچار سرطان شده می توان سلول های آن را از بین برد. این روش در صورتی که با دوز مناسب استفاده نشود ممکن است باعث سرطانی شدن سلول های دیگر آن ناحیه بشود.
استفاده از ید رادیواکتیو
تزریق ید رادیواکتیو معمولا از طریق عروق خونی انجام می شود. این ید توسط تیروئید جذب می شود و تشعشعات آن می تواند باعث از بین رفتن سلول های توموری و سرطانی شده شود.
برداشتن تیروئید
در صورت پیشرفت زیاد سلول های سرطانی در تیروئید برای جلوگیری از انتشار آن در بدن تیروئید را به طور کامل بر می دارند. با این وجود که برداشتن تیروئید عوارض زیادی دارد و بیمار بعد از آن باید تحت درمان دارویی قرار گیرد، به منظور جلوگیری از متاستاز باید انجام گیرد.
این مطلب توسط تیم محتوای مصطفی بهمدی تهیه شده است.
جهت آشنایی با مصطفی بهمدی کلیک کنید.
مصطفی بهمدی را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.
[…] بین علائم تومور تیروئید علامت هایی وجود دارند که بسیار پر اهمیت تر اند و وجود […]