سرطان روده بزرگ ، سرطان کولورکتال

سرطان روده بزرگ ، سرطان کولورکتال

سرطان روده بزرگ ، سرطان کولورکتال

سرطان روده

 

 در این مقاله درباره سرطان روده بزرگ صحبت می کنیم . دستگاه گوارش ما کار هضم و جذب مواد غذایی در بدن را به عهده دارد. این دستگاه از دهان شروع می شود و به مقعد ختم می شود. اندام این دستگاه به این ترتیب است : دهان ، مری ، معده ،روده ی باریک ، روده ی بزرگ و مقعد. کولون و راست روده (رکتوم) ، روده ی کور (سکوم) .

بخش های مختلف روده ی بزرگ را تشکیل می دهند. و تومور و سرطان ممکن است در هرکدام از این بخش ها مشاهده شود. کولون حدود یک متر ابتدایی روده ی بزرگ رو تشکیل میدهد. و رکتوم چند سانتی متر انتهایی را تشکیل میدهد.

در حالت عادی سلول های روده رشد می کنند و پیر می شوند و از بین می روند. سلول های جدید جایگزین سلول های قدیمی می شوند. حالا به هر علتی که سرعت تکثیر سلول ها افزایش پیدا کند ایجاد یک تومور یا گاها سرطان را می کند.

حتما بخوانید : آشنایی کامل با نحوه ایجاد سرطان

علائم و نشانه های سرطان روده

سرطان روده ی عموما علائمی خاموش دارد. خیلی اوقات فرد برای ماهها به این معضل دچار شده است ولی در آن بی اطلاع است . به همین جهت سنین بالای 50 سال توصیه می شود. به صورت سالیانه ازمایش هایی برای غربال گری آن انجام دهند . شایع ترین علائمی که به صورت مشترک در همه ی انواع سرطان روده دیده می شود. به شرح زیر است :

دقت کنید این علائم و نشانه ها ممکن است در انواع سندرم ها و مشکلات گوارشی دیده شود . پس اگر این علائم را دارید سریعا به خود برچسب سرطان نزنید .

  • اسهال یا یبوستی که برای چندین هفته طول بکشد.
  • احساس عدم تخلیه ی کامل در هنگام دفع مزاج
  •  کاهش ناگهانی وزن که  در بسیاری اغز سرطان ها دیده می شود احساس خستگی و کوفتگی شدید و علائمی.
  •  داشتن حالت تهوع و استفراغ .
  •  دیدن خون در مدفوع خون می تواند قرمز روشن یا حنایی تیره باشد ( دقت کنید که در بواسیرهم در مدفوع خون دیده می شود.)
  • داشتن زور پیچ یا گرفتگی عضلانی مداوم .
  •  مدفوع باریک تر از حالت معمول خارج بشه این علائم بیشتر اوقات نشانه ی سرطان نیست.

مهم است که در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کنید و در صورت مصرف دارو اگر بهبودی حاصل نشد پیگیری های بعدی انجام شود .

جراحی سرطان روده بزرگ

راهنمای تشخیص سرطان روده 

در تشخیص سرطان روده ی بزرگ از متدهای گوناگونی استفاده می شود . شامل روش های تصویر برداری آزمایشگاهی و مهم تر از همه نمونه برداری از بافت روده . مهم تر از تشخیص سرطان روده ، تشخیص زود هنگام این سرطان محسوب می شود . تشخیص زود هنگام موجب می شود تا سرطان در مراحل خاموش اولیه شناخته شود . و با درمان به موقع جلوی فراگیر شدن آن گرفته شود . برای تشخیص زود هنگام از آزمایشات غربال گری استفاده می شود .

 آزمایش غربالگری سرطان روده :

آزمایش غربالی یک آزمایش عمومی محسوب می شود که تمام افرادی که پزشک به آنها توصیه می کند باید انجام دهند . ازمایش های غربال گری حساسیت خیلی زیادی دارند . یعنی تعداد مثبت کاذب در انها زیاد است . به عنوان مثال : در ازمایش غربالگری سلامت جنین از بین جنین های مشکوک با سندرم داون . که آزمایش غربالگری برای انها مثبت شده است تنها 30 درصد واقعا مبتلا هستند .

ازمایش های غربالگری به دلیل هزینه پایین و حساسیت بالا بسیار پر کاربرد هستند. و افرادی که از نظر یک بیماری در ازمایش غربال گری ،غربال می شوند . با انجام آزمایش های تاییدی مشخص می شود که واقعا بیمار هستند یا خیر .

در خصوص سرطان روده هم یک سری آزمایش های غربالی وجود دارد که پزشکان توصیه می کنند افراد مستعد بصورت سالیانه انجام دهند .

غربالگری به افراد مستعد و در معرض خطر بسیار توصیه می شود .

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند ؟

  • افراد بالای 50 سال . جالبه بدونید این سرطان یعنی سرطان روده دومین عامل مرگ و میر در اثر سرطان در آمریکا شناخته می شود.
  • افراد که الکل مصرف می کنند.
  • افرادی که در خانواده سابقه ی ابتلا به سرطان روده دارند.
  • وجود پولیپ های لوله ی گوارش.
  • افرادی که مواد غذایی چرب و فست فودی زیاد مصرف می کنند . مصرف کم سبزیجات نیز یک عامل افزایش ریسک ابتلا محسوب می شود .

 سرطان روده بزرگ

آزمایش خون مخفی در مدفوع (occult blood)

این آزمایش با نمونه ی مدفوع انجام می شود . عموما همه ی بیماران از آمپول ،جراحی و عمل های دردآور دیگر فراری هستند. و بیشتر متمایل به داروهایی خوراکی روش های درمانی بسته مثل لیزر و  … هستند .

 به روش هایی که عموما در انها تیغ و سوزن استفاده میشه روش های تهاجمی گفته میشه.

روش های دیگه مثل استفاده از قرص و شربت یا نمونه ی ادرار یا مدفوع روش های غیر تهاجمی گفته میشه .

روش های غیر تهاجمی از محبوبیت خیلی بالایی در بین پزشکان و بیماران برخوردار هستند . و علم پزشکی به سمت روش های غیر تهاجمی حرکت می کند . ازمایش خون مخفی هم به همین علت بسیار پر اهمیت و با ارزش است . این ازمایش به علت در دسترس بودن سریع و ارزان بودن بسیار پر کاربرد است .

ازمایش خون مخفی در عین حال که بسیار پر طرفدار است . اما موارد مثبت کاذب زیادی نیز دارد . لذا رعایت رژیم غذایی بسیار مهم است . اگر رژیم غذایی به خوبی رعایت نشود. قطعا مثبت کاذب در این ازمایش افزایش می یابد .

برای انجام ازمایش خون مخفی در مدفوع چه مواردی را باید رعایت کنیم ؟

خانوم ها در دوره ی عادت ماهیانه نباید این آزمایش را انجام دهند.

اگر بیمار دچار شقاق و بواسیر است باید به آزمایشگاه اطلاع دهد.

باید سه روز قبل از انجام ازمایش از خوردن این مواد غذایی ممانعت کنید :

گوشت قرمز، بهتر است گوشت سفید نیز مصرف نشود.

سبزیجات مثل : شلغم ، ترب ، تربچه، قارچ، کلم ، پرتغال، موز، انگور، طالبی و خربزه . مصرف سبزیجات بصورت خام یا پخته باید ترک شود .

از مصرف داروهای زیر باید خود داری شود: آسپرین ، ایبوپروفن ، دیکلوفناک سدیم ، کلشی سین ، ویتامین C ، آنتی اسیدها ، ترکیبات آهن دار ، ترکیبات ید دار ، دیورتیک های تیازیدی ، رزپین

تفسیر آزمایش خون مخفی در مدفوع

مثبت شدن آزمایش گایاک یا آزمایش خون مخفی می تواند نشان دهنده ی وجود زخم یا پولیپ در روده ی بزرگ و همینطور سرطان روده  نیز باشد. توصیه می شود افراد بالای 50 سال بصورت سالیانه این ازمایش را انجام دهند.

اگر آزمایش خون مخفی در مدفوع مثبت شود. توصیه می شود کولونوسکوپی انجام شود. و اگر آزمایش خون مخفی در مدفوع یا تست گایاک منفی شود. توصیه می شود سیگموئیدوسکوپی انجام شود.

تشخیص سرطان روده بزرگ

سیگموئیدوسکوپی در تشخیص سرطان روده

این آزمایش غربالی با استفاده از یک لوله که به آن دوربین متصل شده است انجام می شود. لوله از طریق مقعد وارد می شود و به پزشک امکان این را می دهد که راست روده و سیگموئید را ببیند.

سیگموئیدوسکوپی مشابه آندوسکوپی بدون بیهوشی انجام می شود. و معمولا حدود 15 دقیقه زمان می برد. بیمار باید از 48 ساعت قبل رژیم غذایی خود را عوض کند. غذای سبک مصرف کرده مثل سوپ یا ژله.

 سپس بیمار به پهلو خوابیده و لوله ی اندوسکوپ که به قطر یک خودکار است وارد می شود. اگر در طول روده پولیپ مشاهده شود. امکان دارد پزشک پولیپ را برداشت نماید. پولیپ برداشته شده جهت انجام آزمایشات تکمیلی به آزمایشگاه منتقل می شود. در بسیاری از مواقع تشخیص پولیپ هایی که سرطانی شده اند بسیار کمک کننده است.

 پس از انجام سیگموئیدوسکوپی بیمار می تواند به روال عادی زندگی خود باز گردد.

کولونوسکوپی در تشخیص سرطان روده

کولونوسکوپی در واقع همان اندوسکوپی است. با این تفاوت که از طریق مقعد انجام می شود. کولونوسکوپی استفاده های خیلی زیادی دارد. و توسط متخصصان داخلی و گوارش انجام می شود.

از کولونوسکوپی جهت تشخیص موارد زیر استفاده می شود:

  • بررسی و تشخیص شقاق مقعد یا همان شکاف ها در دیواره ی مقعد
  • معاینه ی بواسیر یا هموروئید که تورم عروق ناحیه است . گاهی باعث خون ریزی می شود و در تفریق از سرطان روده بسیار پرکاربرد است.
  • بررسی و افتراق بیماری التهابی روده به نام کرون یا کولیت اولسراتیو.
  • بررسی پرولاپس یا بیرون زدگی مقعد
  • تشخیص سرطان روده
  • تشخیص پولیپ های روده
  • سوزاندن زخم های در حال خونریزی در روده
  • بررسی علل یبوست، اسهال ، کاهش وزن ، کمبود آهن ، خون در مدفوع

کولونوسکوپی بدون بیهوشی انجام می پذیرد و بین 30 الی 60 دقیقه زمان می برد.

در طی کولونوسکوپی روده با گاز دی اکسید کربن پر می شود تا تصاویر بهتری نمایش داده شود. گاهی اوقات پزشک از پولیپ ها نمونه برداری نیز می کند که برای آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود.

رژیم غذایی جهت کولونوسکوپی:

بهتر است از دو روز قبل ، غذاهای جامد مصرف نشود و از سوپ ، آبگوشت رقیق و ژله استفاده شود.

 

تشخیص سرطان روده

تنقیه باریوم جهت تشخیص سرطان روده 

تنقیه یا تزریق باریوم داخل روده یکی دیگر از روش های تشخیص سرطان روده محسوب می شود. در این روش باریوم را در داخل روده ی بزرگ تزریق می کنند. باریوم در اثر تابش اشعه ی X رنگ سفید در فیلم های رادیوگرافی به خود می گیرد.

بیمار باید مشابه یک کولونوسکوپی شرایط را رعایت کند. و سپس پزشک با وارد کردن باریوم داخل روده ی بزرگ روده را پر از این ماده می کند. آنگاه چند تصویر از روده تهیه می شود. و در نهایت بیمار باید با مدفوع کردن باریوم باقی مانده در روده را خارج نماید. این روش در بیماران باردار قابل انجام نیست زیرا در آن از تابش اشعه ی X استفاده می شود.

آزمایش CEA :

تومورمارکر CEA با استفاده از نمونه ی خون انجام می شود. این تومورمارکر جهت بررسی روند درمان سرطان کولون استفاده می شود. و برای سرطان کولون اختصاصی می باشد. ایرادی که به این آزمایش وارد است این است که این آزمایش در موارد دیگری نیز افزایش می یابد. به عنوان مثال در افراد سیگاری مقدار CEA بالاتر است. همینطور در سرطان پستان و تخمدان ، ریه ، پانکراس نیز افزایش می یابد. افزایش CEA در مایعات بدن نشانه ی متاستاز به آن ناحیه می باشد.

در تومور های کولورکتال پس از برداشت تومور بعد از گذشت 6 هفته باید مقدار CEA به سطح نرمال بازگشت کند. در غیر این صورت نشان دهنده ی عدم ریشه کنی کامل تومور است.

آزمایش کالپروتکتین (Stool Calprotectin ):

این آزمایش بر روی نمونه ی مدفوع انجام می شود. و نیاز به رعایت شرایط خاصی ندارد. حتی نیاز به شرایط رژیم غذایی خاصی هم ندارد. این آزمایش به دلیل غیر تهاجمی بودن محبوبیت خیلی زیادی دارد.

در سرطان های روده ی بزرگ مقدار آن افزایش یافته است. البته در موارد دیگری نیز مقدار آن افزایش می یابد. به عنوان مثال : در بیماری های التهاب روده ، عفونت های روده ای.

برای انجام آزمایش stool calprotectin و همچنین آزمایش خون مخفی در مدفوع (occult blood) می توانید از  یکی از روش های زیر استفاده نمایید:

اگر نسخه ی آزمایش دارید از سامانه ی همراه آزما استفاده نمایید.

اگر نسخه ی آزمایش ندارید و قصد چکاپ دارید می توانید از چکاپ شو استفاده نمایید.

مراحل سرطان روده 

سرطان روده در 7 مرحله ی زیر طبقه بندی می شود.

مرحله صفر سرطان روده

سرطان فقط در لایه ی داخلی کولون و یا رکتوم قابل مشاهده است. و کولورکتال کارسینوم درجا نامیده می شود.

مرحله یک سرطان روده :

تومور به لایه های داخلی کولون یا رکتوم وارد شده .

مرحله دو سرطان روده :

تومور به لایه های داخلی وارد شده و وارد بافت های مجاور می شود. در این مرحله پیش روی سرطان به غدد لنفاوی نرسیده است.

مرحله سه سرطان روده :

در این مرحله سرطان وارد غدد لنفاوی شده است . اما به بخش های دیگر بدن گسترش پیدا نکرده است.

مرحله چهار سرطان :

در این مرحله از سرطان روده بافت دیگر مثل کبد و ریه درگیر می شوند.

مرحله ی عود :

این بیماری در بیمارانی که سرطان آنها کاملا درمان شده است . و بعد از یک دوره بهبودی مجددا عود می کند مشاهده می شود.

 

سرطان روده بزرگ

راه های درمان سرطان روده

درمان سرطان روده به دو روش موضعی و فراگیر یا سیستماتیک انجام می شود. درمان موضعی مثل جراحی و درمان های فراگیر مثل شیمی درمانی.

جراحی :

جراحی شایع ترین روش درمانی در درمان سرطان روده محسوب می شود.

کولونوسکوپی :

گاهی با استفاده از کولونوسکوپی پولیپ های مشکوک برداشت می شود.

لاپاروسکوپی :

در این روش با ایجاد چند حفره و یک دستگاه لاپاراسکوپ جراح وارد شکم شده . سپس می تواند ، پولیپ ها ، قسمتی از کولون و یا غدد لنفاوی را برداشت کند.

در طی جراحی باز قسمت هایی از روده که دچار سرطان هستند برداشت می شوند. و دوباره قسمت های سالم به هم متصل می شوند.

شیمی درمانی در درمان سرطان روده:

شیمی درمانی به وسیله ی داروهای تزریقی و خوراکی انجام می شود. و همانند هر شیمی درمانی دیگر عوارض ناخواسته را به دنبال دارد.

پرتو درمانی در درمان سرطان روده :

از پرتو درمانی نیز گاهی جهت درمان استفاده می شود. نوع اشعه ی مورد استفاده اشعه ی X است.

درمان بیولوژیک در درمان سرطان روده :

درمان بیولوژیک روشی نوین در درمان سرطان است . که در آن از آنتی بادی های اختصاصی علیه سلول های سرطانی استفاده می شود.

پزشکان با توجه به مرحله ای از سرطان که بیمار در آن قرار دارد. عموما از درمان های ترکیبی استفاده می کنند. یعنی مثلا از شیمی درمانی و جراحی به صورت همزمان استفاده می کنند.

این مقاله توسط تیم محتوای مصطفی بهمدی تهیه شده است. جهت آشنایی با مصطفی بهمدی کلیک نمایید.

مصطفی بهمدی را در صفحات اجتماعی دنبال کنید.

2 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *